Cinsel objede acıya sebep olma arzusu veya tam tersi en sık görülen ve en önemli sapıklıktır. V.Krafft-Ebing tarafından etkin veya edilgen olmasına göre sadizm veya mazoşizm olarak adlandırılmıştır. Diğer yazarlar acıdaki ve zulümdeki zevki vurgulayan daha dar kapsamlı algolagnia terimini tercih ederken V.Krafft-Ebing’in kullandığı terimler her türlü aşşağılanma ve boyun eğmeden kaynaklı hazlardan bahseder. Etkin algolagnianın kökeni, sadizm, çoğu normal ilişkide gözlemlenebilir. Çoğu erkeğin cinselliği içinde saldırganlığı barındırır. Bu cinsel objenin kur yapma dışında direnç göstermesini engellemek için bir zapt etme eğilimidir. O halde sadizm daha sonra bağımsız ve abartılı hale gelen cinsel dürtünün saldırgan bir bileşenine karşılık gelecektir. Sadizm kavramı dilde cinsel objeye karşı yalnızca etkin tutumdan ya da sert davranmaktan, objeye kötü davranılmasından duyulan tatmine kadar çeşitli anlamlarda kullanılır. Kesin olarak konuşmak gerekirse, sadece son aşırı durum sapıklık olarak adlandırılabilir.
Benzer şekilde mazoşizm, cinsel yaşam ve cinsel nesne için edilgen tutumu kapsar; en yüksek tatmin, kişinin cinsel objenin elinde fiziksel veya zihinsel olarak acı çekmesiyle bağlantılıdır. Sapıklık olarak mazoşizm normal cinsel yaşamdan uzak görünür. Bu bakımdan doğal mı olduğu yoksa sadizmden mi türediği sorgulanabilir.
Mazoşizmin, başta cinsel obje yerine geçen kişiye karşı dönen sadizmi sürdürmekten, yani öznenin nesne konumuna geçmesinden başka bir şey olmadığı kolayca fark edilebilir. Aşırı mazoşist sapkınlık vakalarının analizleri, orijinal edilgen cinsel tutumu (kastrasyon kompleksi, vicdan) abartan ve sabitleyen geniş bir dizi faktörün bir araya gelmesi olduğunu göstermektedir.
Burada üstesinden gelinen acı libidoya direnç oluşturan iğrenme ve utanma duygusuna karşılık gelmektedir.
Sadizmin cinsel hayatın temelini oluşturan etkinlik ve edilgenlik açısından sapıklıklar arasında özel bir yer tutar.
Acımasızlıkla cinsel dürtü arasında çok yakın bir bağ olduğunu uygarlık tarihinden öğrendik fakat şimdiye kadar kimse libidonun saldırgan öğesine dikkat çekmekten ileri gidemedi. Kimi yazarlara göre cinsel dürtüyle birlikte gelen saldırganlık, yamyam şehvetinin bir kalıntısıdır. Diğer bir görüşe göre her acı içinde potansiyel bir zevk barındırır. Burada bu sapıklığın açıklamasının hiç tatmin edici olmadığını ve birçok psişik eğilimin burada birleşmek isteyebileceğini söylemekle yetineceğiz.
Bu sapıklığın en çarpıcı özelliklerinden biri de etkinlik ve edilgenliğin aynı kişi üzerinde görülüyor olmasıdır. Cinsel ilişkilerde başkasının acı çekmesine sebep olarak zevk alanlar aynısı kendilerine yapıldığında da cinsel tatmine ulaşıyor. Öyle ki bir sadist aynı zamanda mazoşisttir fakat bu sapıklıkta etken veya edilgen taraflardan biri daha fazla gelişmiştir ve cinsel ilişkide baskın gelir.
Buradan anlıyoruz ki bazı sapıklık eğilimleri düzenli olarak zıt çiftler olarak aynı kişide belirebilir. Bu bilgi kuramsal açıdan çok değerlidir. Aynı zamanda bu veri sadizm ve mazoşizmin yalnızca saldırganlıkla açıklanamayacağını gözler önüne sermektedir. Aksine bu zıtların birleşmesini psikanalizin yerini etkin edilgen karşıtlıkla değiştirdiği erkek ve kadın karakterini birleştirmeye dolayısıyla biseksüelliğe götürecektir.
